Nhằm trợ giúp NKT vươn lên trong cuộc sống, Chính phủ đã ban hành Nghị định 81/CP, trong đó có quy định về việc thành lập Quỹ Việc làm cho NKT. Sau đó để hướng dẫn thành lập, sử dụng, quản lý quỹ này, ngày 19-5-2005 Bộ LĐ-TB & XH, Bộ Tài chính, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã ban hành Thông tư liên tịch số 19/2005/TTLT/BLĐTBXH-BTC - BKHĐT chỉ rõ: "Các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương theo quy định tại Điều 5, Nghị định 81/CP giúp đỡ người tàn tật học nghề, tạo việc làm, hỗ trợ các cơ sở dạy nghề, cơ sở sản xuất, kinh doanh dành riêng cho người tàn tật, hỗ trợ các doanh nghiệp khác thuộc mọi thành phần kinh tế có nhận người tàn tật vào học nghề và làm việc đạt tỉ lệ cao... Mỗi doanh nghiệp thuộc mọi thành phần kinh tế phải nhận từ 2-3% NKT trong tổng số lao động của doanh nghiệp. Nếu doanh nghiệp không nhận đủ NKT vào làm việc thì doanh nghiệp phải đóng góp vào ngân sách thuộc Quỹ việc làm dành cho NKT ở tỉnh đó. Ngân sách đó do Sở LĐ-TB&XH quản lý".

Quy định là như vậy nhưng cho đến nay, số doanh nghiệp nhận đủ NKT vào làm chỉ tính được trên đầu ngón tay và Quỹ việc làm cho NKT ở hầu hết các địa phương đều trống. Thống kê của Bộ LĐ-TB&XH cho thấy, đến nay cả nước chỉ có 11 tỉnh, thành phố lập Quỹ việc làm cho NKT. Sự chậm trễ trong việc thành lập Quỹ khiến NKT gặp phải rất nhiều khó khăn trong cuộc sống. Hiện cả nước ước tính có khoảng 5,4 triệu NKT, chiếm 6,34% dân số thì có tới 40,9% NKT chưa có việc làm. Nhiều cơ sở dành riêng cho NKT lao đao vì thiếu các nguồn vốn hỗ trợ phát triển.

Nguyên nhân của tình trạng trên bắt nguồn từ việc thiếu chế tài xử phạt đối với các doanh nghiệp nên các tỉnh, thành phố rất khó truy thu khoản tiền từ các doanh nghiệp không nhận hoặc không nhận đủ NKT vào làm việc. Bên cạnh đó, việc xuất hiện một quỹ mới đòi hỏi phải có một đội ngũ cán bộ hoặc chuyên trách, hoặc kiêm nhiệm và đều phải có thù lao cho đội ngũ này, trong khi quy định chưa chỉ rõ quản lý tài chính ra sao, ai quản lý nhân lực, ai đưa NKT vào doanh nghiệp và giám sát doanh nghiệp thực hiện quy định này. Mặt khác, nhiều tỉnh còn nghèo nên chưa có ngân sách, các nguồn vốn huy động đều hạn chế, mà lại phải chi cho nhiều lĩnh vực, hạng mục khác...

Việc thành lập Quỹ việc làm cho NKT là một hoạt động thiết thực. Dự kiến Luật NKT sẽ được biểu quyết thông qua tại Kỳ họp thứ 7, Quốc hội Khóa XII, tháng 5-2010, hy vọng lúc đó Quỹ việc làm cho NKT sẽ không còn ở tình trạng "thai nghén" mà sẽ phát triển rộng khắp các tỉnh, thành phố để NKT có thêm nhiều cơ hội bình đẳng và hòa nhập.

Quỳnh Anh